Yeme - İçme
Tarihin En Eski Tatlısı: Aşure!
Kültürümüzün vazgeçilmez tatlısı aşure! Hangimiz kapımızı çalıp aşure bırakan komşu heyecanını yaşamadık, hangimiz annemizin yaptığı aşureleri komşumuza dağıtmadık ki!
Her sene farklı bir zamana denk gelen Aşure günü, bu sene 20 Eylül’e yanı bugüne denk geliyor. Bu tarihten itibaren 10 gün boyunca komşular kapınızı aşure bırakmak için çalabilir!
İçerisinde “Yok yok!” olan bu güzel tatlının tarihçesini ve öyküsünü biliyor muydunuz?
Öncelikle Aşure Kelimesinin Anlamıyla Başlayalım:
Aşure, Arapça bir kelime ve “on-onuncu” anlamlarına geliyor. “Neden on?” diye soracak olursanız da, bu gelenek, hicri takvimin ilk ayı olan Muharrem’in 10. Gününe denk geliyor diyebiliriz.
Aşure’nin Öyküsüne Gelecek Olursak…
Derler ki, Nuh Peygamber’im gemisi battıktan sonra gemide kalan yiyecekleri bir araya getirerek bir çorba pişirdiler. Ve böylece ortaya “aşure” çıktı.
Ve aşure geleneği, Nuh Peygamber’den bugüne devam ediyor…
Osmanlı ve Aşure…
Aşure kültürü, özellikle Osmanlı’da çok gelişmişti. Öyle ki saraylarda kazanlarca aşure pişirilir ve herkese dağıtılırmış. Aşure dağıtmak için gönüllü olanların bir ismi bile varmış: “Aşure sebilcileri!
Sultan II. Abdülhamid Han’ın kızlarından Ayşe Sultan, saraydaki bu telaşı, Babam Sultan Abdülhamid kitabında şöyle anlatıyor:
Muharremin 10. Günü aşure pişerdi. Bu aşure saraya, dairelere destilerle gelirdi. Bütün hanedan azasına gönderilirdi. Hamidiye Camisinin avlusundaki meydana kazanlarla aşure konup, fakir fukaraya dağıtılırdı. Talimhane Meydanı’nda askere dağıtılır, bütün kışlalara gönderilirdi. Tekkelere saraydan aşure gittiği gibi tekkelerden de saraya gelirdi. Paşalardan, büyük ailelerden kıymetli destiler içinde tüllere bağlanmış aşureler saraya gönderilir, destiler boşaltılır, sarayda pişen aşureden içine konup, desti iade olunurdu. Bu bir âdetti.”
Aşure, içindeki malzemelerle bolluk ve bereketi, paylaşmayı temsil ediyor. Ama onun aslında yardımlaşma geleneğini ortaya koyan güzel bir tarafı da var!
Peki, Aşure’nin İçinde Neler Var?
Ne yok ki…
Aşurelik buğday, kuru kayısı, kuru üzüm, kuru fasulye, nohut, tuz, karabiber, şeker, süt, sıcak su…
Ve en güzeli bolluğun temsilcisi nar; aşurenin üzerini süslerken fındığın da buna eşlik etmesi…
Ayrıca aşurenin içerisinde her şeyden önce tarih, sevgi bağı ve öz kültür var!
Aşure günümüz kutlu olsun!