Türkçe Her Zaman Yazıldığı Gibi Okunan Bir Dil Değilmiş Dedirten 6 Konuşma Kuralı

Hepimiz Türkçenin yazıldığı gibi okunan bir dil olduğunu biliriz. Ancak konuşurken çoğu zaman gerek alışkanlıklar gerekse de kolaya kaçmak adına her kelimeyi yazdığımız gibi telaffuz etmeyiz. Ancak bu bir hata değil; aksine Türkçenin okunma kurallarıdır. Türkçe her zaman yazıldığı gibi okunan bir dil değildir. Yazılış ve okunuş kurallarında bazı farklılıklar olan Türkçenin okunuş kurallarından bazılarını ve en gereklilerini şimdi gözden geçirelim:

1-) -yor ekinin kullanımında -r harfinin düşmesi

Türkçe, akıcı bir dildir. Ve onun akıcılığını engelleyerek kulak tırmalayan kısımları törpülenmişti. Şimdiki zaman kipi olan –yor ekini bu şekilde yazsak da okurken –r harfine vurgu yapmak hatta onu okumak gerekmez.

Örnek: Her gün evden çıkıp işe gidiyor, cümlesindeki “gidiyor,” “gidiyoo” olarak okunur. Sondaki o’nun hemen kesilmeyip biraz uzatılması önemlidir.

2-) “bir” kelimesinin sonundaki “r” sesinin düşmesi

Yine kulak tırmalamamak adına, “bir” kelimesiyle yapılan kelime guruplarında –r düşer.

Bir haber bile yollamadı, derken bi’ haber; bir şey söyle, derken bi’ şey; bir tane daha gönder, derken bi’ tane olarak okunur.

Önemli: Bihaber, biçare gibi kelimelerle “bir haber, bir çare” kelimeleri farklıdır. Birleşik yazılan “bihaber, biçare” kelimeleri “habersiz, çaresiz anlamına gelir. Buradaki “bi” Farsça olumsuzluk eki olan “bî” dir.

3-) Gelecek zaman “-acak/-ecek” ekindeki seslerin düşmesi

Gelecek zaman kipi olan –acak, -ecek ekleri okunurken de önündeki sesler düşer.

Örnek: Yarın akşam geleceğim, derken “geleceğim”, “geliceem” diye okunur. Burada da aradaki e’nin uzatılması önemlidir.

4-)  “Ne” ile başlayan bazı soru kelimelerindeki düşmeler

Ne kelimesiyle başlayan birçok soru kelimesinde ses düşmeleri yaşanır.

Ne yapacaksın – Ne yapcan?

Ne haber – Naber?

Ne oldu- Noldu?

 

5-) İşaret zamirlerindeki ses düşmeleri

Bura, ora, şura gibi işaret zamirlerine eklenen belirtme (-da), ayrılma(-dan) gibi ekler geldiğinde okunurken ortadaki ünlü düşer.

Örnek: Burada- burda

Orada- orda

 

6-) “Y” Sesinin Daraltma Özelliği

Türkçede –y sesi, kendinden önceki heceyi daraltma özelliğe sahiptir. Bu sebeple özellikle sıfat-fiillerde bir önceki hece daralır.

Örnek: Koklayan-koklıyan

Konuşmayarak-konuşmıyarak

Yaşayacak- yaşıyacak