Dünya Pi Gününde Pi Sayısı Hakkında Her Şey

Bir sayı yaşam hakkında ne kadar fikir verebilir? Bugün bunun üzerine düşünmek için güzel bir gün. Çünkü bugün 3. ayın 14’ü yani 3,14 Pi Günü… Pi sayısı, matematik biliminde oldukça geniş bir alanda kullanılan ve gizemlerle dolu bir sayı! Gelin Pi’nin bu gizemli hikâyesine birlikte bakalım.

Pi Nedir?

Dairenin çevre uzunluğunun çapına oranına “Pi” denir. Yani bir dairenin çevresini hesaplayıp bu sayıyı aynı dairenin çapına böldüğünüzde ortaya çıkan rakam 3,14 yani pi’dir. Ancak 3,14 pi’nin yalnızca görünen yüzü. Gerçek değeri ise 3,141592653589793238462643383… şeklinde sonsuz devam eder.

Pi Sembolünün Anlamı

Pi sembolü olan “ π ” Yunanca ’da “çevre” (περίμετρον) sözcüğünün ilk harfidir.

Pi’nin Tarihi

İlk kez Eski Mısır’da Rhind Papirüsünde ismi geçer. Mısırlılar 3,1604 şeklinde sabitlemiştir. Babilliler 3 ya da 3,125 olarak kabul etmişlerdir. Türk matematikçisi olan Semerkandlı Gıyaseddün Cemşid El Kaşi, ilk defa 1436 senesinde Pi sayısının değerini 3,14 olarak almıştır. Üstelik ilk kez 16 ondalığa kadar hesaplamayı başarmıştır.

Pi Günü

14 Mart gününün Pi sayısı olan 3,14’e benzemesi, bu tarihin bütün dünyada Pi Günü olarak anılmasına vesile olmuştur. Pi Günü’nün bilinen ilk kutlanması Larry Shaw’ın fizikçi olarak çalıştığı, San Francisco Exploratorium’da gerçekleşmiştir. Pi günü o tarihten bu yana tüm dünyada kutlanmaktadır. Pi, ingilizce tart anlamına da geldiği için Pi Günü’nde tart göndermesi de sıkça kullanılır.

Pi’nin En Fazla Basamağını Ezberleme

Pi Günü kutlanıyor. Peki nasıl? İlk akla gelen tabii ki pi sayısının en fazla basamağını ezbere okuma geleneği. Bu konuda dünya rekorlar kitabına girmiş pek çok insan bile vardır.

Nasa Pi Day

Ancak bu konuda NASA muhteşem bir etkinlik düzenliyor. NASA, ” Pi Günü’nü; Satürn yörüngesi, Mars’ın kraterleri, dış gezegenler ve güneş tutulmalarını içeren dört matematik problemi ile kutluyor. NASA, çözülmesi gereken çocuklar ve yetişkinler için bir dizi kozmik hesaplamayı paylaşarak Pi Günü’nü kutlamaya davet ediyor.

Pi İle Şiir Yazmak

Pi sayısı sanatın pek çok alanında kullanılmıştır onlardan biri de edebiyat. İngilizcede “pilish” pi sayısı ile şiir veya yazı yazmak anlamına gelir. Harf sayısının pi sayısındaki sırada yazılmasıyla oluşur. Aşağıdaki Michael Keith’e ait olan şiir Pi’nin ilk 5 (3,1415) basamağıyla yazılmıştır.

One
(3)

A Poem
(1) (4)

A Raven
(1) (5)

En Uzun Pi Metni

En uzun philish metin yine Michael Keith tarafından 2010’da yayınlanan “Not a wake” kitabıdır. Bu kitap Pi’nin ilk 10 000 rakamıyla yazılmıştır.

Pi Bir Şarkı Olsaydı

Pi’in gizemini anlama çabası bilim kadar sanatı da etkilemeye devam ediyor. Bunlardan biri de pi sayısının her basamağına bir nota vererek çalınan bir şarkı.

Pi’nin Resmi

İki sanatçı Ilies Vasile ve  Martin Kryzwinski, Pi’yi bir sanat eserine dönüştürmek için görselleştirmiştir. İki ressam Pi sayısını tanımlamaya çalışmak için ilk 10.000 hanenin resmini yapmıştır. Sanatçılar bu rakamın her bir basamağını bir üst basamağıyla ilişkilendirerek aşağıdaki şahane görseli elde etmiştir.

Pi’nin Ne Kadarını Biliyoruz

En uzun pi hesaplama rekoru Fabrice Bellard tarafından hesaplanmıştır ve 2 trilyon 700 milyar rakamdan oluşur. Pi sayısı 1.24 trilyonuncu basamağına kadar hesaplanmış olsa da bu hesaplanan rakamı bilgisayara yazmak için 310 milyon sayfa, 2.4 TB hard disk yeri gerekir.

Senin Pi Sayın Hangi Basamakta

Dünyadaki neredeyse gelmiş geçmiş tüm sayı kombinasyonlarını içeren Pi sayısı için bir site dahi hazırlanmıştır. www.mypiday.com adlı siteye doğum tarihinizi, özel günlerinizi yazarak pi’nin kaçıncı basamağında yer aldığına bakabilirsiniz.

Peki, Ne İşimize Yarayacak Bu Bilgi?

Pi, çemberin çevresinin ve alanın hesaplanması başta olmak üzere matematik, geometri ve fizik gibi bilimlerde büyük bir öneme sahiptir. Ancak bunun çok daha ötesinde bir anlam daha var o da yaşamın kaynağı ve bilinmezliği hakkında düşünmek için pi’nin en güzel sayı oluğu gerçeği…