Filistin’i Keşfetmeye Hazır Mısın?

Hem yeryüzünün en kutsal kabul edilen toprakları… Hem de yeryüzünün en mazlum bölgesi… Çocukların çocuk olmayı bilmediği, annelerin yüzünün gülmediği, babaların evlat kokusu çekemediği topraklar. Tarihin ilk yerleşim yerlerine ev sahipliği yapan, Hıristiyanlığın doğduğu, Yahudilerin “Kenan İli” dediği, Müslümanların ilk kıblesinin yer aldığı ve bu yüzden Osmanlıların üzerine titrediği Filistin, karşınızda.

Filistin’deki Önemli Şahsiyetler

Selahaddin Eyyubi

Filistin denince akla Kudüs, Kudüs denince de hiç şüphesiz Selahaddin Eyyubi gelir. Selahaddin Eyyubi, Hıttin Muharebesi’nde Haçlı orduları karşısında parlak bir zafer kazanmış, Kudüs’ü teslim alarak 88 yıllık Haçlı egemenliğine son vermiştir. Sonrasında 3. Haçlı Seferi’ni de bertaraf ederek Kudüs’ü Müslüman dünyasına kazandırmıştır.

Yaser Arafat

1929 Mısır doğumlu olan Yaser Arafat, Filistin Kurtuluş Örgütü’nün lideri ve Filistin Ulusal Yönetimi’nin ilk başkanıydı. Özerk bir Filistin için İsrail ile durmadan mücadele etti ve hem İslam dünyasında hem de dünya genelinde büyük bir sempati topladı. 2004 yılında Fransa’da hayata gözlerini yumdu.

Samir El Yusuf

1965 doğumlu Filistinli yazardır. Hem Arapça hem de İngilizce yazdı. 2004 yılında İsrailli yazar Etgar Keret ile birlikte çıkardığı Gazze Blues adlı öykü kitabı büyük beğeni topladı. Kitabın çıkış noktasında iki yazarın “Filistin’deki savaşa tepki göstermek için bir şeyler yapmalıyız” düşüncesi hakimdi.

Amr İbn’ül As: Büyük İslam komutanları arasında olan Amr İbn’ül As, Peygamber Efendimiz (sav) döneminden başlayan parlak bir askeri hayata sahiptir. Filistin’i ve Mısır’ı İslam hakimiyetine kazandırmış, Sıffin Savaşında Hz. Muaviye’nin yanında yer alıp Hz. Ali’ye karşı savaşmıştır. Savaş esnasında askerlerinin mızraklarına Kur’an sayfaları taktırıp savaşı durdurması, İslam tarihinin dönüm noktalarından biri olarak kabul edilir.

Rachel Corrie

Rachel Corrie, Amerikalı bir barış aktivistidir. Rachel Hanım’ın Filistin ile bağlantısı, Gazze’ye giderek Filistin halkı için İsrail’e tepki göstermesidir. Barış eylemini yaparken İkinci İntifada sürmekteydi. Rachel, İsrail ordusuna bağlı bir buldozerin altında kalarak hayatını kaybetti.

Filistin’deki Önemli Yapılar

Mescid-i Aksa

Mescid-i Aksa Müslümanlar tarafından kutsal kabul edilir ve bunun yanında Müslümanların ilk kıblesidir. Morya tepesi adı verilen küçük bir tepenin üzerine kurulmuştur. Mescid-i Aksa Kur’an-ı Kerim’de anı anılan yerler arasındadır. Mescid-i Aksa’yı inşa edenin kim olduğu belirsiz olsa da bazı inanışlara göre melekler, bazılarına göre de Hz. Adem ya da Hz. İbrahim’dir.

Kubbetu’s Sahra

Kubbetu’s Sahra, Kudüs’te Müslümanlar ve Yahudilerce kutsal kabul edilen kayanın üzerine Emevi Halifesi Abdülmelik tarafından inşa edilmiş dillere destan güzellikteki sekizgen yapının adıdır. Sekizgen yapının üzerinde bulunan Altın renkli kubbesi en göze çarpan özelliğidir. Mescid-i Aksa ile aynı yerde bulunur.

Kıyamet Kilisesi

Kutsal Kabir Kilisesi ya da Yeniden Diriliş Kilisesi olarak da adlandırılan Kıyamet Kilisesi, Kudüs’ün eski şehir duvarları içerisinde yer alır. Hz. İsa’nın çarmıha gerildiğine inanan Hıristiyanlara göre kutsaldır. Çünkü Hıristiyan inancına göre Hz. İsa tekrar burada dirilecektir.

Süleyman Mabedi

Süleyman Mabedi ya da Tapınağı, bilinen en gizemli yapılar arasındadır. Hz. Süleyman’ın inşa ettirdiği bu gizemli yapı, Yahudilerin ilk tapınağı olarak kabul edilir. Yine inanışa göre bugünkü Kubbetu’s Sahra’nın olduğu yerde inşa edilmiştir. Kudüs’ü Yahudilerin elinden alan Babil Kralı Buhtunnasır tarafından yıktırılmıştır. Kur’an’da, cinlerin Hz. Süleyman’ın emrinde olduğundan bahsedilir. Dolayısıyla mabedin yapılışında cinlerin de çalıştığına inanılır.

Tüm Milletler Kilisesi

Diğer bir adı Cismani Bahçesi olan yapı, Zeytin Dağı’nın eteklerinde yer alır. İlk kez 379 yılında Bizanslılar tarafından yaptırıldı. Hz.İsa’nın namaz kıldığı ve acı çektiği yerde inşa edildiğine inanılır. Hz.İsa’nın son gecesinde etrafında dua ettiği kayayı da bahçesinde barındırır.

Filistin’deki Önemli Şehirler

Kudüs

Kudüs yeryüzündeki en önemli şehirler arasında yer alır. Üç büyük dine göre de kutsaldır. Kudüs, toplamda 2 defa yok edilmiş, 23 defa işgal edilmiş, 52 defa saldırıya uğramış ve 44 defa da saldırıdan kurtarılmıştır. Birçok peygamberin yaşadığı şehir olmasının yanı sıra Hz. Muhammed’in miraca yükseldiği yerdir.

Gazze

Gazze Akdeniz kıyısında yer alan Filistin şehridir. Dünya’nın en eski yerleşim yerlerinden biri olan Gazze’nin tarihi M.Ö. 5000’e kadar dayanmaktadır. Bugün Gazze şeridinin merkezi konumunda olan Gazze, tarih boyunca birçok farklı kültürün ve milletin egemenliği altında bulunmuştur.

Nablus

Büyük çoğunluğunu Müslüman Arapların oluşturduğu Nablus adı, 72 yılında Roma İmparatoru Vespasian’ın şehre verdiği “Flavius Neapolis” adından gelir. Hz. Ömer’in bölgeye atadığı komutanlarından Amr İbn’ül As tarafından ele geçirildikten sonra şehrin adı Nablus’a çevrilmiştir. Osmanlılar döneminde önemli bir ticaret merkezi olmuştur.

Ramallah

Filistin’in Batı Şeria bölgesinde bulunan Osmanlılar tarafından kurulmuş şehirdir. 16. yüzyılda 400 nüfuslu bir tarım köyü olarak kurulan Ramallah, 19. yüzyıldan itibaren Hıristiyanların da yerleştiği bir merkez haline geldi.

Eriha

Orijinal adıyla Jericho, Dünya’nın en eski yerleşim yerlerinden biridir. Bugün Jericho ismi çocukların ilgisini çeken çeşitli çizgi dizilerdeki karakterlerin ismi olarak da kullanılır. (Örneğin Pokemon) Ürdün Nehri’nın kıyısında olan bu şehir Palmiye Ağaçlarının Şehri olarak adlandırılmaktadır.

Filistin’deki Önemli Yemekler

Kubbi

Bizdeki içli köfteye benzeyen Kubbi, bulgur, baharat ve etten yapılır. Filistin’in Celile bölgesine özgü olan bu leziz yiyecek öğle saatlerinde tüketilir. Kuzu ya da dana eti kullanılır, sonrasında bu et pişirilerek bulgurla sarılır.

Menakiş

Filistin’e özgü bir hamur işidir. Üstü kekik, peynir ya da kıyma ile kaplıdır. Biraz pizzaya benziyor diyebiliriz. Dilimlenebilir ve katlanabilir özelliği olan Menakiş, yontmak ya da oymak kelime köklerinden gelir. (Menkuşah) Yayılan hamurun üzerinde küçük çukurlar açılarak yapılır.

Lahme Maşwi

Şiş Kebabının Arap versiyonudur. Kemiksiz koyun budu, soğan, zeytinyağı, salça ve tuz kullanılarak yapılır. Tavuk versiyonu da bulunur ve bu versiyon çoğunlukla mezelerden sonra tüketilir.

Musahan

Musahan, Kuzey Batı Şeria’daki Cenin ile Tulkarm bölgesine özgü bir ana yemek çeşididir. Bir tabun ekmeğin üzerine kızarmış tatlı soğan, sumak, yenibahar otu ve çam fıstığı parçaları ile kaplı kavrulmuş tavuk yerleştirilerek yapılır.

Mansaf

Kökleri antik Filistin’e kadar dayanan bir yiyecektir. Özellikle Bedeviler tarafından sıklıkla tüketilir. Çoğunlukla bayramlarda, nikahlarda ya da büyük toplantılarda kullanılır. Sarı pirinç ile sarılmış bir tabun ekmeği üzerine kuzu bacağı ya da büyük kuzu parçaları yerleştirilerek pişirilir.

Filistin’in Önemli Özellikleri

Kudüs ve Üç Semavi Din

Filistin Müslümanlık, Hıristiyanlık ve Yahudilik için kutsaldır. Hz. İsa bu bölgede yaşamış, hemen hemen bütün İsrailoğlu olan peygamberler bu toprakların özlemini çekerek ya da buraya yerleşerek ömrünü tamamlamıştır. Hz. Muhammed (sav) bir gece Mekke’den Kudüs’e gelerek burada göğe yükselmiştir.

Savaşlarla Yıpranan Topraklar

Filistin günümüzde İsrail’in işgali altındadır. Osmanlının bölgeden ayrılmasından sonra İngiliz hakimiyetine giren diğer topraklarda olduğu gibi Filistin’de de barış yok olmuştur. Siyonistlerin hedefleri doğrultusunda milyonlarca insan, hem Yahudilerden hem de Müslümanlardan çıkan savaşlarda hayatını kaybetmiştir.

Haçlılar

Hıristiyanlar tarafından düzenlenen hemen hemen bütün Haçlı seferleri Filistin topraklarını kurtarmak ve Kudüs’ü ele geçirmek amacıyla düzenlenmiştir. Haçlılar 88 yıl süreyle Kudüs’ü başkent yaptıkları bir krallık kurarak bölgede kan kusturmuşlardır. Selahaddin Eyyubi’nin Haçlı ordularını bozguna uğratmasıyla bir daha da eskisi gibi tutunamamışlardır.

Darüsselam

Darüsselam, “Selam Yurdu, Esenlik Yurdu” anlamına gelir. Filistin’e verilen bu isim İngilizceye ve İbraniceye geçerek Dünyanın diğer dillerinde de Filistin’in “Jerusalem” olarak anılmasını sağlamıştır.

Filistin İsminin Kökeni

Filistin isminin kökeni, bölgeye yerleşen ve “Paleastina” olarak adlandırılan eski bir topluluktan gelir. Daha sonra Roma hakimiyetine giren bölge, Romalılar tarafından “Nova Paleastina” adını almıştır.