Balçık Dünyadan Kurtulup Vuslata Erilen Gece: Şeb-i Arûs’un Bilinmeyenleri

Seni bildim bileli

ey balçık dünya,

başıma nice belâlar geldi…

Her sene 7-17 Aralık tarihlerinde devam eden Şeb-i Arûs; bu sene 745 yaşında! 745 yıldır yurdun dört bir yanında Mevlana’nın balçık dünyadan kurtulup vuslata erdiği gün kutlanıyor.

Peki, yurdu hatta dünyayı etkisi altına alan bu öze gece Şeb-i Arûs’ta yapılan tüm kutlamaların detayları ve bilinmeyenleri neler?

 

Öncelikle Şeb-i Arûs’un anlamıyla başlayalım: Şeb; Farsça “gece” anlamına gelir. Urs, Arapça “düğün” anlamına gelir ve bu sebeple gece; Şeb-i Urs yani düğün gecesi olarak da anılabilir. Arûs ise urs kelimesinden türetilir ve “gelin” anlaına gelir. Şeb-i Arûs, bu sebeple “gelin gecesi” olarak da anılır.

Mevlana ölüme; âşık ile mâşuğun kavuşması, ikinci doğum, ten kafesine mahkûm olan ruhun tekrar özüne dönmesi olarak ifade eder.

“Bizim ölümümüz her ne kadar sana matem olursa da aslında, Hak’la buluşma vakti olduğu için bizim en neşeli, en mutlu zamanımızdır. Çünkü bu dünya bizim zindanımızdır. Zindanın harap oluşu, yıkılışı, zindandakileri sevindirir. Yani bizim bedenimiz, ruhumuz için bir zindan kesilmiştir. Ölüm, bedeni yıkınca, toprağa düşürünce, ruh zindandan kurtulacak, Hakk’a kavuşacaktır.”

Yani Mevlana, “Bizim ölümümüz ebedî bir düğündür.” diyerek öldüğü günün “ölüm” olarak anılmasını bile istememiştir. “Ben ölürsem, sakın bana “Öldü!” demeyin. Aslında ben ölü idim, dirildim; dost aldı, götürdü beni.”

 

Şeb-i Arûs törenleri; 7 Aralık’ta başkar ve Mevlana’nın öldüğü gün yani 17 Aralık’ta sona erer.

Yarışmalar, sergiler, konuşmalar, paneller, sempozyumlar, konserler, şiir dinletileri, tiyatrolar, mesnevi dersleri… Şeb-i Arûs, birçok farklı etkinlikle kutlanır ancak törenlerin en ilgi çekici ve bilinen etkinliği sema törenleridir.

Semazenler için “dönmek” kelimesi kullanılmaz. “Sema etmek” denir.

Semazenlerin giydikleri geniş eteğe “teyyure” ismi verilir.

 

Semazenlerin sağ eli yukarıya doğru, sol eli ise toprağa doğru bakar. Bunun anlamı: Sağ elle Hak’tan aldığını sol elle halka vermektir. Yani bu bir yeniden doğuştur.

 

Sema törenleri alkışlanmaz. Çünkü bir gösteri olarak sayılmaz.

.